Ook in Vlaanderen neemt het risico op bosbranden toe

Opinie door Stijn Monsieurs, student Groenmanagement aan Hogeschool PXL

Ze zijn brandend actueel, de bosbranden in Australië. Voor sommigen misschien nog een ver-van-mijn-bedshow, maar ook in Vlaanderen wordt de kans op stevige bos- en heidebranden almaar groter. 

Overal ter wereld worden bosbranden extremer door veranderende weerpatronen. Nu is Australië aan de beurt. Al enkele weken wordt het land geplaagd door dit fenomeen. Nooit eerder waren er zo veel verspreide broeihaarden en was de schade aan flora, fauna en woongebieden zo groot. Het aantal bosbranden neemt jaar na jaar toe, ze worden bovendien omvangrijker en duren langer. Er werd een nieuwe classificatie van brandgevaar ingehuldigd: de klasse ‘catastrofaal brandgevaar’.

De link met klimaatverandering is snel gelegd. Zo wordt Australië al een aantal jaren geplaagd door periodes van langdurige droogte en valt er steeds minder neerslag. Daarnaast heeft het land te maken met extreme temperaturen die nooit eerder zijn gemeten. Al is de klimaatverandering misschien niet de directe oorzaak van de branden, ze zorgt wel voor meer droogte en hogere temperaturen.

In deze omstandigheden kunnen bosbranden snel ontstaan. Zeker bij hevige wind, die ervoor zorgt dat het vuur wordt aangewakkerd en zich sneller kan verspreiden. En Australië staat daarin niet alleen. Ook in andere delen van de wereld ontstaan bosbranden door identiek dezelfde oorzaken. Zo neemt het aantal branden toe in Noord- en Zuid-Amerika en ook in Europa, bijvoorbeeld in Griekenland en Portugal. Dit wordt dus wereldwijd een ernstige problematiek.

Ook in Vlaanderen groeit het risico op bos- en heidebranden. Voorspellingen geven aan dat er bij ons langere periodes van droogte zullen zijn. Zo gaf het Agentschap voor Natuur en Bos in april 2019 een ‘code rood’ voor brandgevoeligheid aan enkele natuurgebieden. Er heerste dus al vroeg in het voorjaar een extreem hoog gevaar voor heide- en bosbranden, door de aanhoudende droogte en een sterke wind. In sommige gebieden bleef die code rood actief in de zomermaanden. Daarnaast werd vorig jaar een recordtemperatuur gemeten en was er een stijging van het aantal hittegolven. “Het Middellandse Zeeklimaat komt naar hier”, stelt klimaatspecialiste Rozemien De Troch van het KMI.

Veel bossen in Vlaanderen zijn aangeplant met naaldbomen. In tegenstelling tot loofbomen hebben naaldbomen een laag vochtgehalte en bevatten ze etherische oliën en harsen. Dat maakt ze makkelijk ontvlambaar, en daardoor zorgen ze bij brand voor een snelle verspreiding van het vuur. Ook onder de kroonlaag van naaldbossen is het zeer droog. Een omvormingsbeheer van naaldbossen naar loofbossen kan een goede maatregel zijn om toekomstige bosbranden tegen te gaan. Daarnaast is de biodiversiteit in loofbossen veel groter, wat ook de inheemse flora en fauna ten goede komt.

En ook het monitoren van droogte, neerslag en wind wordt steeds belangrijker om de brandgevoeligheid tijdig op te sporen. Ook al lijkt het voor Vlamingen vaak nog een ver-van-mijn-bedshow, toch wordt de kans op bos- en heidebranden ook bij ons groter. Aangezien we in Vlaanderen een heel verspreide huisvesting hebben – aan, rond en in de natuur – is het belangrijk de burgers bewust te maken van het gevaar, zodat het aantal slachtoffers beperkt blijft. Eén zaak is zeker: de klimaatverandering betekent ook voor Vlamingen dat brandgevaar iets is om in de toekomst rekening mee te houden.

Verschenen

"Ook in Vlaanderen neemt risico op bosbranden toe" - Het Belang van Limburg