Volgens de richtlijnen van het Europese natuurbeleid moeten beschermde soorten duurzaam in
stand gehouden worden. Voor zowel hazelmuis als hamster is dit vertaald in een - bij ministerieel besluit goedgekeurd - soortenbeschermingsplan opgesteld door het Agentschap Natuur en Bos (ANB).
Soortenbeschermingsprogramma’s hebben als doel een populatie te ontwikkelen met een ‘gunstige
lokale staat van instandhouding’. Deze wordt beoordeeld op basis van (1) de toestand van de
populatie, en (2) de kwaliteit van het leefgebied. Voor hazelmuis en hamster zijn reeds maatregelen
genomen voor de verbetering van de kwaliteit en/of de vergroting van het leefgebied. Anderzijds
dient de toestand van de populatie, en de impact van de beheermaatregelen daarop, verder
bestudeerd te worden. De toestand van de populatie kan gemeten worden aan de hand van de
genetische diversiteit. Kleine populaties zijn meer gevoelig aan het verlies aan genetische diversiteit.
Voor hamster is de populatie dermate klein dat er een herintroductieprogramma met behulp van
gekweekte dieren loopt, waaraan PXL Bio-Research deelneemt. Voor het opvolgen van de genetische
diversiteit werd er in het focusproject “Populatiemonitoring van de Europese hamster via DNAprofiling” (2018-2020) een techniek toegepast om genetische profielen van hamsters te bepalen. In dit speerpuntproject wordt deze techniek aangepast voor het bepalen van genetische profielen van hazelmuis, en wordt populatiegenetische analyse toegevoegd aan de expertise van PXL Bio-Research. Genetische uitwisseling tussen hamsters na herintroducties zal bepaald worden, en er kunnen aanbevelingen gedaan worden in verband met de genetische achtergrond van de te herintroduceren dieren. Bij hazelmuis zal de populatiegenetische analyse de genetische diversiteit en uitwisseling in kaart te brengen. Dit project voegt een beoordeling van de toestand van de populatie volgens genetische criteria toe aan het soortenbeschermingsprogramma van hamster en hazelmuis. De expertise in populatiegenetica die tijdens dit project ontwikkeld wordt faciliteert deelname vanwege PXL BIO-Research aan onderzoek en dienstverlening in soortbeschermingsprogramma’s in
Vlaanderen, in de Euregio en in Europa.
Smeets Timon