Het is zover: elektrische trambussen rijden vanaf 2024 in Limburg maar je zal er ook nu al veel van merken

Hasselt/Genk/Diepenbeek/Maasmechelen - 

Het is zover: de grootscheepse werken voor de komst van de elektrische trambus starten maandag. De eerste rit tussen Hasselt, Genk en Maasmechelen staat gepland voor april 2024. De twee andere lijnen zitten nog in de planningsfase.

Het zal de komende jaren moeilijk zijn om ernaast te kijken: de komst van de elektrische trambussen vergt grote ingrepen in de Limburgse weginfrastructuur. De 18 meter lange bussen (120 plaatsen, 45 zittend) moeten op termijn overal in eigen bedding kunnen rijden, zodat ze nergens in de file hoeven te staan. Komende maandag starten daarvoor in Hasselt de eerste werken, met de aanleg van een vrije busbaan langs de Boudewijnlaan.

Zo komt er na ruim 20 jaar schot in het Spartacusplan. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) veranderde de afgelopen jaren het geweer wel van schouder. De drie oorspronkelijk tramlijnen kwamen maar niet van de grond en werden een voor een omgevormd tot verbindingen met trambussen. Dat zijn gelede bussen die iets comfortabeler zijn (onder andere met een lage vloer en GSM-opladers) en een hoogwaardiger uiterlijk hebben. Vandaar dat de Vlaamse regering ook over zogenaamde HOV-verbindingen spreekt of Hoogwaardig Openbaar Vervoer.

Om het kwartier

De plannen voor lijn 2 (Hasselt-Genk-Maasmechelen) zijn het verst gevorderd. “De eerste van de 17 bestelde HOV-bussen zal in april 2024 door constructeur VDL worden geleverd”, zegt minister Peeters. “Ook andere elektrische bussen van De Lijn kunnen in een eerste fase op de HOV-verbinding worden ingezet, totdat alle 17 bussen geleverd zijn.”

Zo komt er na ruim 20 jaar schot in het Spartacusplan. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) veranderde de afgelopen jaren het geweer wel van schouder. De drie oorspronkelijk tramlijnen kwamen maar niet van de grond en werden een voor een omgevormd tot verbindingen met trambussen. Dat zijn gelede bussen die iets comfortabeler zijn (onder andere met een lage vloer en GSM-opladers) en een hoogwaardiger uiterlijk hebben. Vandaar dat de Vlaamse regering ook over zogenaamde HOV-verbindingen spreekt of Hoogwaardig Openbaar Vervoer.

Om het kwartier

De plannen voor lijn 2 (Hasselt-Genk-Maasmechelen) zijn het verst gevorderd. “De eerste van de 17 bestelde HOV-bussen zal in april 2024 door constructeur VDL worden geleverd”, zegt minister Peeters. “Ook andere elektrische bussen van De Lijn kunnen in een eerste fase op de HOV-verbinding worden ingezet, totdat alle 17 bussen geleverd zijn.”

Vanaf april 2024 zal er op de nieuwe lijn om het kwartier een bus rijden tussen Hasselt, Genk en Maasmechelen. Hoelang reizigers over het 38 km lange traject zullen doen, hangt af van de vordering van de werken aan de vrije busbanen.

Eerste fase (14 miljoen euro)

De werken aan die busbanen zullen vanaf maandag dus zichtbaar zijn in Hasselt. Strikt gezien zijn het niet de eerste infrastructuuringrepen voor het Spartacusplan. Eerder werd er al een tunnel aangelegd onder de grote ring (ter hoogte van het provinciehuis), maar in plaats van de geplande trams zullen daar nu dus trambussen door gaan rijden.

De werken aan de vrije beddingen worden in fases uitgevoerd. In een eerste fase (1A) worden drie relatief eenvoudige trajecten aangepakt:

- Boudewijnlaan in Hasselt (Elfde Liniestraat tot grote ring): werken starten op 19 juni, parkeerplaatsen aan oude brandweerkazerne verdwijnen voor vrije busbanen.

- Boudewijnlaan in Diepenbeek (Ginderoverstraat tot Westerring): werken starten op 7 augustus, pechstroken worden over afstand van 4 km omgevormd tot busbanen. Ook kruispunt met Westerring wordt veranderd: er komt aparte opstelstrook voor trambus (die eerst groen krijgt en voorsprong op auto’s). Afslagstrook vanuit Genk naar Hasselt wordt omgevormd tot langere oprit zonder verkeerslichten.

- Europalaan in Genk (Oosterring tot E314): werken starten op 25 september, pechstroken worden over afstand van 2 km omgevormd tot busbanen, aan op- en afrit E314 komen er stoplichten die trambus automatisch voorrang geven.

Deze werken moeten in 2024 zijn afgerond.

Ingrijpendere werken (45 miljoen euro)

In fase 1B (2024-2025) worden een aantal ingrijpendere werken uitgevoerd die meer voorbereiding vergen. In 2025 moeten deze werken gereed zijn.

- Station Hasselt: huidige Park&Ride wordt omgevormd tot nieuw busstation voor trambussen en flixbussen, met laadinfrastructuur.

- Elfde Liniestraat Hasselt: wordt autovrije straat om schoolcampus-gevoel te creëren, alleen trambussen krijgen op langere termijn nog doorgang, alle andere bussen worden omgeleid

- Universiteitslaan en campus UHasselt: vanaf het provinciehuis wordt de vrije busbedding doorgetrokken langs de Kinepolis. Na de Demer buigt de trambus af richting de universiteitscampus, waar een nieuwe halte komt, met de aftakking richting lijn 1 (Hasselt-Maastricht)

- Nieuwe afrit E314 Maasmechelen:ter hoogte van de Heirstraat in Maasmechelen komt er een nieuwe afrit speciaal voor de trambus, met parallelweg richting Rijksweg. Ook de bestaande rotondes aan de afritten worden vergroot, om te anticiperen op meer verkeer van de omleidingsweg. (moest Rijksweg op termijn van vier naar twee rijvakken gaan, er komt nieuwe telling om haalbaarheid te onderzoeken)

- Eindhalte Maasmechelen Village: de eindhalte wordt aangelegd op de parking tegenover de Euroscoop en Maasmechelen Village, ter hoogte van de toeristische dienst. Ook hier komt er laadinfrastructuur om de bussen aan het einde van het traject opnieuw op te laden.

Toekomstige werken (96 miljoen euro)

Eenmaal de eerste fase klaar is, resten er na 2025 nog vijf segmenten waar vrije busbanen ontbreken. De timing van die werken is nog onduidelijk. Op termijn moet er op de grote ring in Hasselt en de rijksweg in Maasmechelen wel een aparte bedding komen. In Hasselt zal de trambus over de kleine ring rijden zo lang de busbaan aan de grote ring niet klaar is.

Op de Westerring en de Europalaan in Genk zal de trambus voorlopig in gemengd verkeer rijden. Langs de E314 moeten op termijn de pechstroken omgevormd worden tot busstroken. Minister Peeters maakt zich sterk dat de bestelde trambus van VDL 85 km/uur kan rijden en er geen probleem is met de veiligheid op de snelweg.

Gelijkvormige haltes

Tot slot worden alle haltes gelijkvormig uitgevoerd. De open, houten structuren moeten een doorkijk bieden naar het landschap waar dat kan. Alle infrastructuur, ook de fietsenstallingen, wordt overdekt.

Aan de werken voor lijn 2 hangt alles samen een prijskaartje van 155 miljoen euro. De 17 elektrische bussen kosten 12,1 miljoen euro.

Lijn 1 en 3

Lijn 2 krijgt in de toekomst gezelschap van nog twee andere trambuslijnen. Voor lijn 3 (Hasselt-Pelt) hangt de uitvoering samen met de aanleg van de Noord-Zuidverbinding, waarlangs er ook vrije busbeddingen zullen komen. De eerste trambus zal daar wellicht niet voor het einde van dit decennium rijden, gezien de werken aan de tunnels in Houthalen-Helchteren jaren in beslag zullen nemen. 

Voor lijn 1 (Hasselt-Maastricht) heeft De Werkvennootschap, het Vlaamse agentschap dat grote infrastructuurwerken beheert, nu de opdracht gekregen om de tracés te bestuderen. Het is nog altijd niet duidelijk of het oorspronkelijke tramtracé over de voormalige spoorweg tussen Beverst en Lanaken ook door trambussen kan worden bereden. Een alternatief is de trambussen afleiden naar Bilzen-centrum en van daaruit de bestaande steenweg N2 naar Maastricht nemen. Vrije busbeddingen aanleggen wordt daar wel een uitdaging.

Verschenen

https://m.hbvl.be/cnt/dmf20230615_95384978